HÁN PHỤC - DẤU ẤN NGÀN NĂM ĐẶC SẮC CỦA ĐẤT NƯỚC TỶ DÂN

Hán Phục với tư cách là trang phục truyền thống tiêu biểu của Trung Quốc đã trải qua một hành trình phát triển lâu dài. Bài viết này sẽ đi sâu vào việc khám phá nguồn gốc, ý nghĩa và  những đặc trưng độc đáo của nó. Qua bài viết này, CGE hy vọng sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về giá trị văn hóa của Hán phục và cảm nhận được vẻ đẹp bền bỉ theo thời gian của nó.

Hán phục - dấu ấn ngàn năm đặc sắc của đất nước tỷ dân

Hán phục - dấu ấn ngàn năm đặc sắc của đất nước tỷ dân

Hán phục là gì? 

Hán phục 汉服 /Hànfú/ là trang phục truyền thống lâu đời của người Hán, được cho là đã xuất hiện từ thiên niên kỷ thứ 2 TCN. Hán phục còn được gọi là 衣冠 /Yīguān/ Y quan hay 汉装 /Hàn zhuāng/ Hán Trang. Hán phục là hiện thân của những tinh hoa vượt bậc trong nghệ thuật truyền thống quý báu Trung Quốc như nghề nhuộm, dệt hay thêu thùa. Mỗi đường kim, mũi chỉ trên Hán phục đều ẩn chứa tinh thần của một nền văn minh ngàn năm, phản ánh sự kết tinh của trí tuệ, thẩm mỹ và bản sắc văn hóa dân tộc Trung Hoa. 

Hán phục là trang phục truyền thống lâu đời của người Hán (Ảnh sưu tầm) 

Nguồn gốc của Hán phục Trung Quốc

Hán phục được cho là xuất phát từ trang phục miện phục do Hoàng Đế chế định và hoàn chỉnh vào thời Nghiêu Thuấn”. Sau đó, Hán phục dần được hoàn thiện vào thời nhà Chu và Hán Minh Đế. Từ đó về sau, các triều đại Hoa Hạ đều noi theo pháp chế của nhà Chu và nhà Hán, coi việc kế thừa trang phục của người Hán là quốc sự trọng đại được ghi chép trong bộ Nhị thập tứ sử.

Hán phục được cho là đã xuất hiện từ hơn 4000 năm trước (Ảnh sưu tầm) 

Một số quan điểm từ các tài liệu cổ cho rằng người Hán đã sở hữu một hệ thống trang phục độc đáo từ rất sớm. Chẳng hạn, Sử ký ghi lại rằng: “Trang phục của người Hoa Hạ do Hoàng Đế chế tạo,” và rằng: “Trước thời Hoàng Đế, chưa có trang phục hay nhà cửa. Khi Hoàng Đế tạo ra nhà cửa, chế tác trang phục, tổ chức các nghi thức, dân chúng từ đó mới tránh được nguy cơ diệt vong.”
Trước khi có bằng chứng khảo cổ cụ thể, sự xuất hiện sớm nhất của Hán phục được cho là vào thời kỳ nhà Ân Thương. Khoảng 5.000 năm trước, trong thời đại đồ đá mới thuộc văn hóa Ngưỡng Thiều, Trung Quốc đã xuất hiện nền nông nghiệp và ngành dệt may sơ khai. Khi đó, con người bắt đầu sử dụng vải sợi gai dệt để làm quần áo. Vợ của Hoàng Đế được cho là người đã phát minh ra kỹ thuật nuôi tằm và dệt lụa, nhờ đó mà trang phục của con người ngày càng hoàn thiện hơn.

Miện phục thiên tử (Ảnh sưu tầm) 

Sau thời Ân Thương, hệ thống quan phụ bắt đầu được thiết lập. Đến thời Tây Chu, chế độ trang phục ngày càng được hoàn thiện, hình thành nên hệ thống “chương phục” với trung tâm là “miện phục thiên tử”.

Sau này, Hán phục còn ảnh hưởng sâu sắc đến trang phục của các quốc gia thuộc khu vực văn hóa Đông Á. Những ảnh hưởng này có thể thấy rõ trong Hanbok của Hàn Quốc, Kimono của Nhật Bản, và thậm chí cả Việt phục của Việt Nam. Không dừng lại ở đó, một số yếu tố của Hán phục còn góp phần hình thành phong cách thời trang Chinoiserie tại châu Âu từ thế kỷ 17.

Hán phục còn góp phần hình thành phong cách thời trang Chinoiserie tại châu Âu (Ảnh sưu tầm) 

Những đặc trưng của Hán phục Trung Quốc 

Một bộ Hán phục hoàn chỉnh là sự kết hợp hài hòa giữa ba lớp chính: tiết y, trung y và ngoại y. Hán phục tuân thủ kết cấu truyền thống “thượng y, hạ quần”. Lớp áo được thiết kế đa dạng với những kiểu dáng đặc trưng như giao lĩnh (cổ chéo trang nhã), viên lĩnh (cổ tròn thanh lịch), và đối khâm (cổ thẳng tối giản), được gọi chung là bào phục, thể hiện rõ sự tinh tế và quy chuẩn lễ nghi của trang phục Hán.

Hán phục thể hiện sự tinh tế và quy chuẩn lễ nghi của người Hán (Ảnh sưu tầm) 

Phần dưới của bộ Hán phục thường là váy/quần, mỗi loại đều mang đậm dấu ấn thời đại và văn hóa. Những kiểu dáng tiêu biểu như váy mã diện – với đường xếp nếp tạo vẻ uyển chuyển, hay váy tề hung – biểu tượng cho sự trang trọng và truyền thống, đều phản ánh tài nghệ thủ công đỉnh cao cùng quan niệm thẩm mỹ sâu sắc của người Hán.

Vẻ đẹp của váy mã diện ( Ảnh sưu tầm) 

Không chỉ dừng lại ở phần y phục chính, Hán phục còn được tô điểm bởi loạt phụ kiện đi kèm, tạo nên tổng thể trang phục vừa trang nhã vừa hoàn mỹ, bao gồm: mão (mũ đội), hài (giày), ngọc bội, quạt tay… không chỉ mang đến những điểm nhấn thú vị mà còn ẩn chứa giá trị văn hóa độc đáo. Hán phục không đơn thuần là trang phục truyền thống mà còn gói trọn trong mình giá trị của sự trang nghiêm, tinh hoa thẩm mỹ và bề dày di sản văn hóa kéo dài suốt hàng ngàn năm lịch sử.

Hán phục thường được kết hợp với nhiều phụ kiện khác nhau (Ảnh sưu tầm) 

Ý nghĩa của Hán Phục trong văn hóa Trung Quốc 

Hán phục là trang phục truyền thống của dân tộc Hán, được truyền thừa hơn 4.000 năm. Nó không chỉ là trang phục mà còn là một phần không thể thiếu của văn hóa lễ nghi được kế thừa qua nhiều thế hệ. Hán phục được ghi chép trong Tứ thư Ngũ kinh, dựa trên các tác phẩm kinh điển Nho gia như Kinh Thi, Thượng Thư, Chu Lễ, Lễ Ký, Dịch Kinh, Xuân Thu, Khai Nguyên Lễ thời Đại Đường, Nhị Thập Tứ Sử - Dư Phục Chí và các sách kinh, sử, tử, tập khác, Đây chính là minh chứng quan trọng về ý nghĩa quan trọng của Hán phục trong nền văn hóa Trung Hoa. 

Hán phục đóng vai trò như là thước đo phân định danh phận trong xã hội xưa (Ảnh sưu tầm) 

Hệ thống Hán phục còn thể hiện rõ nét văn hóa tôn ti trật tự, văn hóa thân tộc, văn hóa chính trị, tư tưởng trọng trưởng khinh ấu, trọng đích khinh thứ và tinh thần nhân nghĩa của Nho giáo trong nền văn minh Hoa Hạ. Trong bối cảnh văn hóa tông pháp của Trung Quốc cổ đại, Hán phục còn đóng vai trò như là thước đo phân định danh phận, thể hiện thứ bậc. 

Hán phục được sử dụng trong nhiều nghi lễ quan trọng của người Trung Quốc, bao gồm: các nghi lễ quốc gia, lễ trưởng thành, lễ cưới, lễ tang, và lễ tế tổ tiên. Tứ thư Ngũ kinh cũng ghi chép rất chi tiết về các quy định đối với lễ phục trong Hán phục.

Hán phục được sử dụng trong nhiều nghi lễ quan trọng của người Trung Quốc (Ảnh sưu tầm) 

Đồng thời, Hán phục cũng có mối liên hệ mật thiết với văn hóa hiếu đạo. Theo quy định trong Lễ Ký, khi cha mẹ còn sống, con cái không được sử dụng viền áo màu trắng trong trang phục của mình. Nếu người cha qua đời, sau khi lễ tang hoàn tất, những người con khác không còn bị ràng buộc bởi các kiêng kỵ đặc biệt về trang phục. Tuy nhiên, con trai trưởng vẫn không được mặc áo có màu sắc hoặc sử dụng viền áo bằng vải màu.

Hán phục ngày càng được giới trẻ yêu thích ( Ảnh sưu tầm) 

Trong thời hiện đại, Hán phục đang hồi sinh mạnh mẽ và trở thành một xu hướng văn hóa hấp dẫn, đặc biệt là trong giới trẻ Trung Quốc và cộng đồng Hoa kiều trên toàn thế giới. Tình yêu dành cho Hán phục không chỉ là sự khát khao phục dựng lại những giá trị truyền thống đã từng bị lãng quên mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về niềm tự hào với bản sắc dân tộc. Hơn cả một di sản cổ xưa, Hán phục giờ đây đóng vai trò như một chiếc cầu nối thời gian, đưa thế hệ trẻ trở về với gốc rễ văn hóa của tổ tiên, đồng thời truyền cảm hứng để họ tiếp tục lưu giữ và phát huy vẻ đẹp trường tồn. 

Phần kết

Hán phục không chỉ là một bộ trang phục truyền thống mà còn là linh hồn văn hóa của dân tộc Hán, biểu tượng cho sự trường tồn và tinh hoa của nền văn minh Trung Hoa. Với bề dày lịch sử hơn 4.000 năm, Hán phục đã chứng kiến biết bao thăng trầm của thời đại, đồng thời phản ánh những giá trị cốt lõi về lễ nghi, đạo đức và thẩm mỹ của người xưa. Hy vọng với bài viết này CGE đã giúp bạn hiểu hơn về Hán Phục. 

Xem thêm 

CÁC PHƯƠNG PHÁP GIÚP BÉ HỌC TIẾNG TRUNG MỘT CÁCH HIỆU QUẢ

HỌC TIẾNG TRUNG ONLINE LIỆU CÓ HIỆU QUẢ?