PHONG TỤC DÁN NGƯỢC CHỮ “PHÚC” VÀO DỊP TẾT CỦA NGƯỜI TRUNG QUỐC 

PHONG TỤC DÁN NGƯỢC CHỮ “PHÚC” VÀO DỊP TẾT CỦA NGƯỜI TRUNG QUỐC 

Cứ mỗi dịp Tết đến, người dân Trung Quốc lại bắt đầu tất bật dọn dẹp, sắm sửa trang trí Tết bằng những câu đối để đón Tết. Đặc biệt là đi đến đâu cũng sẽ thấy chữ Phúc được “dán ngược” trên trước cửa nhà. Hãy cùng CGE tìm hiểu xem phong tục này có ý nghĩa gì nhé!
 

Phong tục dán chữ Phúc ngược vào dịp Tết Nguyên Đán của người Trung Quốc 

Ý nghĩa của chữ Phúc

“福” là một trong những chữ cổ nhất, có lịch sử khoảng ba nghìn năm. Chữ “福” trong bia khắc giáp cốt là hình bình rượu đặt trước mặt thần linh, bởi người xưa dùng rượu để tượng trưng cho cuộc sống sung túc.

Chữ Phúc trên các Giáp cốt văn cổ (Ánh sưu tầm)

Hiện nay, Chữ 福 /Fú/ Phúc trong tiếng Trung có ý nghĩa vô cùng sâu sắc, có nghĩa là “hạnh phúc”, “may mắn”, hoặc “tốt lành”. Đặc biệt vào mỗi dịp Tết Nguyên Đán, việc dán chữ "福" trên cửa ra vào, cửa sổ, tường, cột nhà… là một truyền thống không thể thiếu trong văn hóa truyền thống Trung Quốc.

Ý nghĩa của phong tục dán ngược chữ Phúc

Việc dán chữ "福" trước cửa nhà đã có từ lâu, được ghi chép trong sách “Mộng Lương Lục” của Ngô Tự Mục thời Tống: “Nhà nào cũng vậy, dù giàu hay nghèo, đều sẽ dọn dẹp cửa nhà, xua tan bụi bặm, làm sạch sân, đổi thần hộ mệnh, treo tranh Quỷ, đóng phù đào, và dán chữ xuân”. “Dán chữ xuân” chính là việc viết chữ "福" trên giấy đỏ rồi dán trước cửa lớn. Điều này cho thấy phong tục dán chữ "福" đã bắt đầu từ thời Nam Tống với lịch sử vô cùng lâu đời. Qua bao thế kỷ, truyền thống dán chữ “福” đã in dấu sâu sắc vào văn hóa dân gian, lưu giữ những giá trị quý báu của tâm hồn người dân, như một nét đẹp không thể thiếu trong mỗi dịp Tết đến xuân về. 

Dán chữ Phúc ngược có ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa của người Trung Quốc (Ảnh sưu tầm) 

Người Trung Quốc quan niệm rằng, năm mới Tết đến, nếu không dán chữ Phúc thì cả một năm ấy sẽ không được suôn sẻ. Đặc biệt, chữ Phúc này thường được dán ngược. Tại sao lại như vậy? Người Trung Quốc rất coi trọng hiện tượng đồng âm. Họ cố ý dán ngược chữ Phúc với quan niệm như sau: 福倒了! /Fú dào le/: Chữ Phúc bị ngược rồi!

Chữ 到 /dào/ Đến và chữ 倒 /dào/ Ngược là hai từ đồng âm. Chính vì vậy, 福倒了/Fú dàole/“chữ Phúc bị treo ngược rồi” đồng âm với 福到了/Fú dàole/ có nghĩa là “Phúc đến rồi!”.

Dán chữ Phúc là một hoạt động không thể thiếu trong dịp Tết (Ảnh sưu tầm) 

Một số gia đình Trung Quốc hiện nay vẫn giữ phong tục dán ngược chữ Phúc vào dịp Tết, Ngoài ra một số gia đình còn dán chữ Phúc vào các dịp quan trọng như khai trương, tân gia… để mang lại may mắn.

Câu chuyện về dán ngược chữ Phúc

Liên quan đến việc tại sao người Trung Quốc lại thường “dán ngược chữ Phúc”, có rất nhiều câu chuyện được lan truyền nhằm giải thích cho phong tục này. Nhưng chung quy lại đều để truyền tải thông điệp cầu may mắn trong dịp năm mới.

Câu chuyện thứ nhất

Người sáng lập triều nhà Minh - Hoàng Đế Minh Thái Tổ, tên thật là Chu Nguyên Chương 朱元璋 /Zhū Yuán Zhāng/ sau chiếm được Kim Lăng (Nam Kinh), ông âm thầm ra lệnh cho dán chữ “Phúc” lên cửa nhà những người đã từng ủng hộ và giúp đỡ mình, để ngày hôm sau sẽ đến những nhà không có dán chữ “Phúc” để xử tội.

Nhưng ngay hôm sau khi Hoàng Đế ra lệnh cho lính đi kiểm soát đường phố thì phát hiện có một gia đình này không biết chữ nên đã dán chữ "福" ngược, khiến ông vô cùng tức giận và ra lệnh giết cả gia đình. Sau khi biết tin Mã Hoàng hậu đã nói khéo với Hoàng đế rằng gia đình đó chính là biết Hoàng đế sẽ đến nên đã cố tình dán ngược chữ "福", "福倒" /fú dào/ đồng âm với 福到 /fú dào/ ý chỉ rằng may mắn đang đến, nhờ vậy mà gia đình đó đã có được cơ hội sống sót. Từ đó trở đi, người ta bắt đầu dán ngược chữ "福", thứ nhất là để cầu may vào dịp Tết, thứ hai là để tưởng nhớ Mã hoàng hậu."

Câu chuyện thứ hai

Thời nhà Thanh có một vị quan nọ, Tết đến, ông bèn dán chữ Phúc trang trí cung điện cho hoàng thượng, nhưng do trời quá tối, không thấy rõ nên đã dán ngược chữ Phúc. Sáng hôm sau, ông thấy vô cùng lo sợ vì theo lễ nghi và luật lệ thời phong kiến thì làm như thế là mang tội khi quân, sẽ bị chém đầu. Vào lúc đó, trong triều có một vị quan có tài năng hơn người, ông đã dùng một kế sách rất hay và đã cứu mạng vị quan kia: đồng thời thuận thế giúp hoàng thượng nhận được ân tình. Ông tâu rằng: “Là do thần ra lệnh cho vị quan kia dán ngược chữ Phúc, vì Phúc đảo là Phúc đáo mà” (chữ Phúc dán ngược có nghĩa là Phúc bị “đảo” mà âm “đảo” đồng âm với “đáo”, do vậy còn mang ý nghĩa là Phúc đến)

Câu chuyện thứ ba

Câu chuyện kể về một vị vua trong ngày cận Tết, khi đi vi hành, đã thấy một ngôi nhà treo đèn kéo quân vẽ chế nhạo hoàng hậu. Vua cảm thấy tức giận và quyết định treo chữ “Phúc” của ngôi nhà đó ngược, như một biểu tượng đánh dấu, hứa hẹn rằng vào ngày hôm sau quân lính sẽ đến để xử lý việc này.
Khi về đến cung điện, hoàng hậu phát hiện ra tâm trạng bất mãn của vua và đã tìm hiểu sự việc. Sau khi biết sự thật, hoàng hậu đã thể hiện lòng nhân từ và ra lệnh cho mọi nhà đều phải treo chữ “Phúc” ngược. Vào buổi sáng hôm sau, quân lính không thấy ngôi nhà treo đèn kéo quân nên không thể bắt tội được. Đây được coi là câu chuyện khởi đầu cho phong cách treo chữ “Phúc” ngược.

Phong tục dán chữ Phúc ngược thời hiện tại

Vào dịp Tết Nguyên Đán, nhiều người thích dán chữ “福” ngược, vì nó có phát âm đồng âm với “倒” (dào), ý nghĩa là “Phúc đến”. Về vấn đề này, ông Phùng Khiết Tài, cố vấn của Quốc vụ và là Chủ tịch Hiệp hội Văn nghệ dân gian Trung Quốc, cho biết việc dán chữ “福” ngược đúng là có trong một số phong tục truyền thống Tết Nguyên Đán Trung Quốc, nhưng không phải chữ “福” nào cũng phải dán ngược, đặc biệt là ở trên cửa chính.

Chữ Phúc không nên dán ngược trên cửa chính? (Ảnh sưu tầm) 

Ông giải thích rằng, trên cửa lớn, chữ “福” mang ý nghĩa “nghênh phúc” và “nạp phúc”, và cửa chính là lối ra vào của gia đình, cần sự cân đối, ngay ngắn đồng thời cũng là nơi trang trọng và tôn kính. Vì vậy, chữ “福” được dán trên cửa chính cần phải được dán ngay ngắn, trang trọng và kín đáo.

Chữ Phúc nên được dán ngược trên lu nước hoặc thùng rác! (Ảnh sưu tầm) 

Ông cũng cho biết, trong phong tục truyền thống của Trung Quốc, việc dán chữ “福” ngược chủ yếu xảy ra ở hai nơi. Một là trên các dụng cụ như lu nước hoặc thùng rác, bởi vì những thứ này thường cần phải đổ từ trong ra ngoài. Để tránh xua đuổi vận may trong nhà, người ta dùng cách chơi chữ “倒” để biến thành “到”, tức là dán chữ “福” ngược, với ý nghĩa là “Phúc đến”. Cách này cũng thể hiện sự mong ước về một cuộc sống tốt đẹp và may mắn. Nơi thứ hai là trên tủ trong nhà. 

Phần kết

Thông qua bài viết này, CGE mong rằng bạn đã hiểu được ý nghĩa của phong tục dán ngược chữ Phúc của người Trung Quốc . Nếu có bất kỳ câu hỏi hoặc nhu cầu hỗ trợ gì, đừng ngần ngại liên hệ ngay với CGE nhé!

XEM THÊM

• SỰ KHÁC BIỆT VỀ TẾT Ở VIỆT NAM VÀ TRUNG QUỐC

• GIÁNG SINH TIẾNG TRUNG