KHÁM PHÁ HAI BỘ PHỤ TRONG TIẾNG TRUNG: NHỮNG GIÁ TRỊ VĂN HÓA ẨN SAU NÉT CHỮ

Mục lục bài viết


 

KHÁM PHÁ HAI BỘ PHỤ TRONG TIẾNG TRUNG: NHỮNG GIÁ TRỊ VĂN HÓA ẨN SAU NÉT CHỮ

Trong hành trình tìm hiểu chiều sâu của chữ Hán, học theo bộ thủ là phương pháp vô cùng hiệu quả. Mỗi bộ thủ không chỉ là "mảnh ghép" tạo nên cấu trúc chữ mà còn ẩn chứa những giá trị văn hóa, lịch sử và triết lý sống của người Trung Hoa xưa. Trong số 214 bộ thủ thường gặp, có hai bộ cùng được đọc là “Phụ” trong tiếng Việt nhưng lại mang hình thức, ý nghĩa và biểu tượng hoàn toàn khác nhau - đó là bộ Phụ (父) và bộ Phụ (阜). 

hai bộ phụ trong tiếng trung

 

Hãy cùng CGE khám phá sự độc đáo của hai bộ này để hiểu sâu hơn về tư duy tạo chữ và nền văn hóa ẩn sau mỗi nét bút của người Trung Hoa nhé!

hai bộ phụ trong tiếng trung 8

ĐỊNH NGHĨA VÀ CẤU TẠO CỦA BỘ PHỤ (大) TRONG TIẾNG TRUNG 

Định nghĩa 

Bộ Phụ (父) gồm 4 nét, là chữ tượng hình mô phỏng hai tay cầm rìu - công cụ lao động và vũ khí của người cha thời cổ đại. Hình ảnh này không chỉ thể hiện vai trò trụ cột kinh tế mà còn tượng trưng cho quyền uy, sự bảo hộ và kỷ cương trong gia đình.

Phân tích cấu tạo 

  • Chữ Hán: 父
  • Số nét: 4
  • Phiên âm: /fù/
  • Hán Việt: Phụ
  • Thứ tự: Bộ thứ 88 trong bảng 214 bộ thủ
  • Ý nghĩa: Cha, người cha, người đứng đầu. Bộ Phụ thường xuất hiện trong các chữ liên quan đến gia đình, quyền uy, sự trưởng thành, trách nhiệm hoặc công cụ lao động.
hai bộ phụ trong tiếng trung 2

Dạng xuất hiện trong chữ Hán 

Bộ Phụ (父) thường xuất hiện ở phía trên hoặc bên trái trong cấu trúc chữ Hán, giữ gần như nguyên vẹn hình dạng gốc, chỉ có một số biến thể nhỏ để phù hợp với bố cục. Sự hiện diện của bộ Phụ trong chữ thường đi kèm với các ý niệm về giới tính nam, sự mạnh mẽ, hoặc vai trò lãnh đạo.

Bảng từ vựng chứa bộ phụ trong tiếng Trung 

hai bộ phụ trong tiếng trung 3


 

Chữ Hán

Phiên âm

Nghĩa

/fù/

Cha

/bà/

Ba, bố

/yé/

Ông, cha (kính ngữ)

/fǔ/

Cái rìu

/diē/

Cha (thân mật)

父母

/fùmǔ/

Cha mẹ

  神父

/shénfù/

Linh mục

  父老

/fùlǎo/

Bậc trưởng thượng

  父皇

      /fùhuáng/

Phụ hoàng

  教父

/jiàofù/

Người sáng lập/Cha đỡ đầu

父權

/fùquán/

Quyền của người cha

父愛

/fù'ài/

Tình cha

父親

/fùqīn/

Cha

伯父

/bófù/

Bác trai

舅父

/jiùfù/

Cậu ruột

岳父

/yuèfù/

Cha vợ

祖父

/zǔfù/

Ông nội

外祖父

/wàizǔfù/

Ông ngoại

父子

/fùzǐ/

Cha con

父系

/fùxì/

Dòng họ bên nội

父輩

/fùbèi/

Thế hệ cha chú

父老

/fùlǎo/

Người già

父教

/fùjiào/

Sự giáo dưỡng của cha

父職

/fùzhí/

Trách nhiệm người cha

父恩

/fù'ēn/

Ân nghĩa của cha

父主

/fùzhǔ/

Ông trời, Thượng đế

ĐỊNH NGHĨA VÀ CẤU TẠO CỦA BỘ PHỤ (大) TRONG TIẾNG TRUNG 

Định nghĩa 

Bộ Phụ (阜) là một chữ tượng hình mô phỏng hình ảnh ngọn đồi, triền núi hoặc vùng đất cao. Trong xã hội nông nghiệp cổ đại, đất cao thường được xem là nơi an toàn, thuận lợi để xây dựng thành lũy, dinh thự hay cơ sở hành chính. Vì vậy, bộ Phụ thường xuất hiện trong các chữ Hán liên quan đến địa danh, tổ chức chính quyền, trật tự xã hội hoặc địa thế chiến lược

Phân tích cấu tạo: Bộ Phụ (阜)

  • Chữ Hán: 阜
  • Số nét: 8
  • Phiên âm: /fù/
  • Hán Việt: Phụ
  • Thứ tự: Bộ thứ 170 trong bảng 214 bộ thủ
  • Ý nghĩa: Đồi núi, vùng đất cao, địa thế hiểm trở. Bộ Phụ (阜) mang ý nghĩa về địa hình, vị trí cao ráo - thường gắn với sự ổn định, phát triển, phồn vinh hoặc các thiết chế hành chính. 
hai bộ phụ trong tiếng trung 7

Dạng xuất hiện trong chữ Hán

Khi xuất hiện trong chữ Hán, bộ này thường biến thể thành 阝 và đặt bên trái chữ. Điều quan trọng cần ghi nhớ là: 

阝 bên trái → là biến thể của bộ Phụ (阜), Thường liên quan đến các đặc điểm địa hình như đồi núi, độ dốc.

阝 bên phải → là bộ Ấp (邑), liên quan đến địa danh, phương hướng.

Bảng từ vựng có bộ Phụ trong tiếng Trung

hai bộ phụ trong tiếng trung 4

Chữ Hán

Phiên âm

Nghĩa tiếng Việt 

/fù/

Gò đất, đồi

/yuàn/

Viện, sân, tòa nhà lớn

/chú/

Loại bỏ, trừ đi

/jiàng//xiáng/

Hạ xuống/Đầu hàng

/xiàn/

Giới hạn

/bì/

Bệ vua, bậc thềm

/xiàn/

Rơi vào, mắc bẫy

/líng/

Gò cao, lăng mộ

/jiē/

Bậc thang, tầng lớp

/duì/

Đội, nhóm

/jì/

Biên giới, dịp, hoàn cảnh

/yīn/

Âm, bóng râm

/yáng/

Dương, ánh sáng

/zhàng/

Chướng ngại, vật cản

/yǐn/

Ẩn giấu, che giấu

/chén/

Bày ra, họ Trần

/lóng/

Cao lớn, thịnh vượng

/suì/

Đường hầm

/suí/

Đi theo, thuận theo

/gé/

Ngăn cách

/ài/

Chật hẹp, đèo hẹp

陷阱

/xiànjǐng/

Cái bẫy

限制

/xiànzhì/

Hạn chế

降低

/jiàngdī/

Hạ thấp

降落

/jiàngluò/

Hạ cánh

除夕

/chúxī/

Đêm giao thừa

障碍

/zhàng’ài/

Trở ngại, vật cản

階段

/jiēduàn/

Giai đoạn

隊伍

/duìwǔ/

Đội ngũ

隨意

/suíyì/

Tùy ý, tùy thích

隨便

/suíbiàn/

Tùy tiện

陰陽

/yīnyáng/

Âm dương

隆重

/lóngzhòng/

Long trọng

隔壁

/gébì/

Nhà bên cạnh

隧道

/suìdào/

Đường hầm

陽光

/yángguāng/

Ánh nắng

陳列

/chénliè/

Trưng bày

陳舊

/chénjiù/

Cũ kỹ, lỗi thời

隐藏

/yǐncáng/

Ẩn giấu

陷害

/xiànhài/

Hãm hại

阳台

/yángtái/

Ban công

 

Phần kết 

Khi học chữ Hán, bạn sẽ thấy mỗi bộ thủ không chỉ là phần cấu tạo mà còn mang ý nghĩa sâu sắc. Như hai bộ cùng đọc là “Phụ” - 父 (người cha, trụ cột gia đình) và 阜 (gò đất, địa thế. Cùng mang âm “phụ”, nhưng mỗi bộ lại kể một câu chuyện hoàn toàn khác về cách người xưa nhìn nhận thế giới xung quanh. Đó chính là điều làm nên sự kỳ diệu của chữ Hán. Và đó cũng là lý do vì sao CGE luôn khuyến khích các bạn học chữ Hán không chỉ để đọc được, mà còn để cảm được. Mỗi bộ thủ là một lát cắt nhỏ của văn hóa, lịch sử và triết lý sống. Càng học, càng thấm, càng yêu - đó chính là sức hút của tiếng Trung! 

Tác giả: Cô Phạm Ngọc Vân

Xin chào, mình là Phạm Ngọc Vân, hiện đang phụ trách quản trị nội dung tại blog cge.edu.vn.

Mình tốt nghiệp Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh, chuyên ngành Giảng dạy Hán ngữ và hoàn thành chương trình Thạc sĩ ngành Giáo dục Hán Ngữ Quốc tế tại Đại học Tô Châu (Trung Quốc) với GPA 3.7/4.0.

Với hơn 4 năm kinh nghiệm giảng dạy tiếng Trung, mình đã có cơ hội đồng hành cùng rất nhiều học viên ở mọi cấp độ. Hy vọng những bài viết trên blog sẽ mang đến cho bạn thật nhiều cảm hứng và động lực trong hành trình chinh phục tiếng Trung!

Cảm ơn bạn đã đọc và chúc bạn học tốt!

Cô Phạm Ngọc Vân

"三人行,必有吾师焉"
"Khi ba người cùng đi,
phải có một người có thể làm thầy của tôi"

zalo-icon
fb-chat-icon
writing-icon