TỨ ĐẠI MỸ NHÂN: BỐN BIỂU TƯỢNG VẺ ĐẸP KINH ĐIỂN CỦA TRUNG HOA CỔ ĐẠI

TỨ ĐẠI MỸ NHÂN: BỐN BIỂU TƯỢNG VẺ ĐẸP KINH ĐIỂN CỦA TRUNG HOA CỔ ĐẠI

Trong dòng chảy hàng ngàn năm của lịch sử Trung Hoa, có bốn bóng hồng đã vượt lên khỏi mọi khuôn mẫu thời đại. Không chỉ nổi danh bởi nhan sắc "nghiêng nước nghiêng thành", họ còn được ghi nhớ bởi những dấu ấn sâu sắc về số phận, trí tuệ, vai trò lịch sử và giá trị biểu tượng. Đó là Tứ đại mỹ nhân Trung Hoa: Tây Thi, Vương Chiêu Quân, Điêu Thuyền và Dương Quý Phi - những cái tên mãi mãi gắn với những điển tích đẹp đến nao lòng và cả những trang sử bi hùng, đau đớn đến tận cùng. Hãy cùng CGE tìm hiểu chi tiết hơn thông qua bài viết này nhé! 

Tây Thi (西施 /Xī Shī/) - “Trầm ngư” trong “Tứ đại mỹ nhân” 

Thời đại: Cuối Xuân Thu (thế kỷ 5 TCN)
Tên thật: Thi Y Quang (施夷光 /Shī Yíguāng/)
Quê quán: Trúc Cơ, nước Việt (nay là tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc)

Bức họa tuyệt sắc bên dòng suối nhỏ

Trong vô vàn giai thoại được dệt nên từ lịch sử và truyền thuyết, câu chuyện về Tây Thi vẫn luôn là một vầng hào quang mờ ảo. Nàng sinh ra tại một ngôi làng nghèo ven sông của nước Việt, không phú quý quyền thế, không nhung gấm lụa là. Thế nhưng, nhan sắc của nàng tựa như đóa hoa sen thanh khiết khiến người đời không thể rời mắt.

Người ta bảo rằng mỗi khi Tây Thi ra suối giặt lụa, vẻ đẹp e lệ của nàng như ánh trăng phản chiếu trong nước, khiến cá dưới sông ngơ ngẩn mà… quên cả bơi. Cá chìm xuống, không vì nước nặng, mà vì sắc đẹp trầm mặc đến động lòng người. Từ đó, “trầm ngư” trở thành một biểu tượng cho vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành của nàng

Mỹ nhân hay quân cờ của vận mệnh?

Sắc đẹp trời ban của Tây Thi chính là lưỡi dao hai lưỡi. Vào thời Xuân Thu, khi nước Việt bị nước Ngô đánh bại, nàng được hai mưu sĩ giỏi là Phạm Lãi và Văn Chủng chọn để thực hiện một kế sách đầy mạo hiểm - “mỹ nhân kế”.

Tây Thi được rèn luyện và dâng hiến cho Ngô vương Phù Sai – một minh quân từng khiến Câu Tiễn phải chịu nhục chốn cũi sắt. Sự xuất hiện của nàng như một cơn gió xuân dịu ngọt len vào lòng đế quân nước Ngô, khiến Phù Sai từ một vị quân vương cứng rắn trở thành kẻ say mê tửu sắc, sa đọa quyền hành.

Nàng cười - thành trì sụp đổ.
Nàng khóc - vận nước đổi dời.

Sự im lặng của Tây Thi suốt thời gian ở cung Ngô như tiếng thở dài của lịch sử.  Người con gái ấy có thật sự mong muốn trở thành công cụ của quyền mưu? Hay trái tim nàng cũng đã để lại nơi nào đó trong cung son, khi nhìn thấy một Phù Sai tan vỡ trong mê muội?

Kết cục cuộc đời nàng Tây Thi 

Kết cục cuộc đời của nàng Tây Thi đến nay vẫn là một ẩn số đầy ám ảnh trong lịch sử Trung Hoa. Không có ghi chép chính thức nào xác nhận số phận cuối cùng của nàng, nhưng chính khoảng trống ấy lại khiến hậu thế không ngừng suy đoán và tưởng tượng. 

Một truyền thuyết lãng mạn kể rằng sau khi nước Việt phục hưng, Tây Thi đã cùng Phạm Lãi rời bỏ chốn quan trường, sống cuộc đời ẩn dật nơi non xanh nước biếc, thoát khỏi vòng xoáy danh lợi, như một cái kết đẹp cho giai nhân tài sắc vẹn toàn. 

Tuy nhiên, cũng có một truyền thuyết u ám hơn cho rằng nàng Tây Thi, sau khi hoàn thành sứ mệnh khuynh đảo nước Ngô, lại trở thành mối họa tiềm tàng và bị âm thầm xử tử để xóa sạch mọi dấu vết trong ván cờ chính trị tàn khốc. Dù kết thúc theo hướng nào, số phận của Tây Thi vẫn là biểu tượng cho bi kịch muôn thuở của những hồng nhan vướng vào vòng xoáy của quyền lực. 

Vương Chiêu Quân (王昭君 /Wáng Zhāojūn/) - “Lạc nhạn” trong “Tứ đại mỹ nhân”

Thời đại: Tây Hán (thế kỷ 1 TCN)
Tên thật: Vương Tường (王嫱 /Wáng Qiáng/)
Quê quán: Tỉ Quy, Nam Quận (nay thuộc Hồ Bắc)

Chim sa, vì ai mà sững sờ?

Nàng không phải là công chúa cao sang, cũng chẳng phải phi tần được sủng ái. Trong hậu cung đông đúc của Hán Nguyên Đế, Vương Chiêu Quân chỉ là một cung nữ bình thường, sống lặng lẽ giữa hàng ngàn người khác. Theo lệ, các cung nữ phải nộp tranh chân dung để vua chọn người triệu kiến. Ai muốn được vẽ đẹp thì phải kín đáo hối lộ họa sĩ. Nhưng Vương Chiêu Quân với tính cách chính trực và lòng tự trọng đã không làm điều đó. Kết quả là bức tranh vẽ nàng bị cố tình bôi xấu, khiến nàng bị nhà vua phớt lờ và bị lãng quên trong hậu cung suốt nhiều năm.

Thế nhưng trời cao có mắt. Khi Hung Nô - thế lực lớn phương Bắc ngỏ ý muốn hòa thân để giữ vững biên giới, triều đình quyết định gả công chúa cho thiền vu. Vương Chiêu Quân đã bước ra, tự nguyện lên đường, không phải vì tình yêu, mà vì quốc gia đại nghĩa.

Ngày nàng rời khỏi Trường An, Hán Nguyên Đế đến tiễn chân. Và chính khoảnh khắc ấy, nhà vua mới bàng hoàng trước vẻ đẹp của nàng. Truyền thuyết kể rằng: khi nàng bước đi giữa đoàn xa giá, chim đang bay trên trời cũng phải sững sờ, rơi xuống đất  nên người đời mới gọi nàng là “lạc nhạn”. Cảm giác tiếc nuối dâng lên trong lòng vua nhưng đã quá muộn màng. Chiêu Quân bước lên con đường gió tuyết, rời khỏi cố hương để làm dâu đất Bắc, không ngoảnh lại.

Đổi một đời người lấy nửa thế kỷ hoà bình 

Vương Chiêu Quân không chỉ nổi tiếng vì sắc đẹp, mà còn được ngưỡng mộ vì lòng dũng cảm và sự hi sinh. Ở Hung Nô - vùng đất xa xôi và khắc nghiệt, nàng không chỉ làm tròn bổn phận của một người vợ mà còn khéo léo giúp hai dân tộc Hán – Hung sống hòa thuận. Nhờ nàng, biên giới phương Bắc được yên ổn suốt hơn 50 năm, giảm bớt chiến tranh và giữ vững sự ổn định cho triều đình nhà Hán.

Khi chồng mất, theo phong tục Hung Nô, nàng phải tái giá với người kế vị. Dù điều này trái với văn hóa Hán, Chiêu Quân vẫn chấp nhận, đặt lợi ích quốc gia lên trên tình cảm cá nhân. Chính hành động ấy khiến hậu thế càng thêm kính trọng và biết ơn nàng.

Vương Chiêu Quân - Mỹ nhân vì nước, vì dân, vì hòa bình

Nơi yên nghỉ của nàng tại thảo nguyên Nội Mông, gọi là Mộ Chiêu Quân, quanh năm cỏ xanh tươi dù vùng đất xung quanh khô cằn. Người ta tin rằng, đó là nỗi nhớ quê hương của nàng thấm vào đất, hóa thành sự sống. Trong hàng nghìn năm, người ta vẫn nhớ đến nàng không chỉ vì câu chuyện chim rơi, mà còn vì câu chuyện của một người phụ nữ dám sống vì lý tưởng lớn lao, dám hy sinh những điều đẹp nhất đời mình để đổi lấy hòa bình cho cả một vùng đất.

Điêu Thuyền (貂蝉 /Diāo Chán/) - “Bế nguyệt”

Thời đại: Cuối Đông Hán

Danh hiệu:  Nhân vật hư cấu trong tiểu thuyết Tam Quốc diễn nghĩa

Quê quán: Có giả thuyết là Tịnh Châu (nay là Sơn Tây)

Khi ánh trăng phải trốn sau làn mây

Nếu Tây Thi là hiện thân của vẻ đẹp làm cá phải “trầm ngư”, thì Điêu Thuyền lại là đóa hoa thanh tao khiến vầng trăng cũng phải xấu hổ mà ẩn mình. Người đời kể rằng khi nàng múa dưới ánh trăng, dung nhan và thần thái của nàng khiến trăng khuyết cũng trở nên lu mờ. Vẻ đẹp ấy không phải là sắc nước hương trời rực rỡ, mà là thứ mỹ lệ nhu hòa, u sầu, thấm vào lòng người như ánh nguyệt mùa thu.

Dù xuất thân chỉ là một ca kỹ trong phủ Tư đồ Vương Doãn, nhưng Điêu Thuyền lại mang khí chất cao quý hơn người, với sự thông minh, kín đáo và một tâm hồn sắc sảo. Có lẽ chính vì thế, nàng được chọn để gánh vác một trong những kế mưu hiểm hóc bậc nhất thời Tam Quốc: ly gián phụ tử để trừ bạo chúa.

Người con gái đứng giữa hai người đàn ông và một đế chế

Vào cuối thời Đông Hán, đất nước rơi vào cảnh loạn lạc. Vua thì chỉ là bù nhìn, còn quyền hành thật sự nằm trong tay Đổng Trác - một tướng lĩnh tàn bạo và độc đoán. Ông ta thao túng triều đình, làm nhiều điều ngang ngược khiến dân chúng oán than, quan lại phẫn nộ.

Vương Doãn - một trung thần của triều đình biết rằng dùng quân đội thì không thể hạ được Đổng Trác, nên nghĩ ra một kế khác: dùng người đẹp để chia rẽ hắn và Lã Bố - nghĩa tử và cũng là cánh tay phải đắc lực của ông ta. Và người được chọn cho kế hoạch này chính là Điêu Thuyền.

Điêu Thuyền lần lượt xuất hiện trước cả Đổng Trác và Lã Bố. Trước Đổng Trác, nàng dịu dàng khiến hắn si mê và sẵn sàng ban cho mọi đặc ân. Trước Lã Bố, nàng lại e ấp, mềm mỏng, như vừa muốn né tránh vừa như không nỡ rời xa. Chính sự nhập nhằng ấy đã khiến cả hai người đàn ông rơi vào vòng xoáy tình cảm không sao dứt ra được. Càng ngày, sự nghi kỵ  và đối đầu giữa họ càng lớn. Khi tình yêu hóa thù hận, Lã Bố vung giáo giết chết Đổng Trác, chấm dứt một triều đại chuyên quyền, đồng thời tự mở ra con đường bi kịch cho chính mình.

Điêu Thuyền không cầm kiếm, không ra chiến trường, nhưng lại là người khiến một kẻ độc tài bị lật đổ, gián tiếp xoay chuyển cục diện chính trị. Nàng như một làn gió mỏng manh nhưng đủ sức lay động cả một tòa thành vốn đã mục ruỗng từ bên trong. Chính vì vậy, hình ảnh của nàng được lưu truyền như một biểu tượng cho vẻ đẹp “nghiêng nước nghiêng thành”.

Điêu Thuyền có thật hay chỉ là giấc mộng hoa?

Điêu Thuyền chỉ là bóng hình được thêu dệt từ tiểu thuyết và truyền thuyết dân gian. Sử sách không ghi nhận sự tồn tại của một ca kỹ tên “Điêu Thuyền”. Cái tên ấy ban đầu chỉ là chức danh của những nữ tỳ đeo mũ lông chồn trong cung đình. Về sau, thông qua sự hư cấu tài tình của La Quán Trung trong Tam Quốc diễn nghĩa, nhân vật Điêu Thuyền mới được khắc họa sống động hơn. 

Chính vì là một nhân vật hư cấu nên số phận của Điêu Thuyền trong truyện cũng rất mơ hồ. Có người kể rằng nàng bị Quan Vũ - một tướng nổi tiếng chính trực, ghét chuyện sắc đẹp làm loạn triều chính giết để tránh rắc rối về sau. Cũng có truyền thuyết nói rằng sau khi bị Lã Bố bỏ rơi, nàng đau khổ mà tự kết liễu đời mình. Lại có những câu chuyện khác cho rằng nàng sống ẩn dật, lặng lẽ rời khỏi chốn cung đình. 

Dương Quý Phi (杨贵妃 /Yáng Guìfēi/) - “Tu Hoa”

Thời đại: Nhà Đường (thế kỷ 8)

Tên thật: Dương Ngọc Hoàn (杨玉环 /Yáng Yùhuán/)

Quê quán: Vĩnh Lạc, Tứ Xuyên

Hoa nghiêng vì người, hay người nghiêng vì mệnh?

Vào thời nhà Đường - triều đại rực rỡ nhất trong lịch sử Trung Hoa, nơi nghệ thuật, âm nhạc và thi ca phát triển rực rỡ có một người phụ nữ nổi tiếng vì cả sắc đẹp lẫn cuộc đời nhiều biến động: Dương Quý Phi. Tên thật của nàng là Dương Ngọc Hoàn. Cái tên ấy nghe như một viên ngọc sáng dưới ánh trăng, vừa thanh tao vừa tròn đầy. Ngay từ khi còn trẻ, nàng đã nổi bật với vẻ đẹp tuyệt sắc cùng tài múa hát khiến ai cũng phải ngưỡng mộ.

Ban đầu, Dương Ngọc Hoàn là phi của Thọ Vương Lý Mạo - con trai vua Đường Huyền Tông. Nhưng rồi số phận đẩy nàng vào một ngã rẽ kỳ lạ, nàng trở thành phi tần được sủng ái nhất của vua cha. Việc từ con dâu trở thành sủng phi của vua khiến cả triều đình chấn động. Từ đó, cuộc đời nàng và cả vận mệnh đất nước bắt đầu thay đổi theo hướng không ai ngờ tới.

Tình yêu vương giả và bóng tối của quyền lực

Tình yêu giữa Dương Quý Phi và Đường Huyền Tông từng được ca tụng như một khúc hát du dương giữa đêm trăng Trường An. Vua Đường si mê nàng đến độ mỗi bước chân nàng đi qua đều được thêu dệt thành vần thơ, điệu nhạc. Vẻ đẹp của nàng khiến hoa cũng phải nép mình - "Tu hoa (hoa nhường sắc)”  không chỉ là lời tán tụng, mà là sự thừa nhận rằng thiên nhiên cũng chẳng thể địch lại nàng.

Thế nhưng, cùng với sự sủng ái dành cho Dương Quý Phi là sự thăng tiến nhanh chóng của gia tộc họ Dương, đặc biệt là Dương Quốc Trung - người anh họ nắm giữ quyền lực lớn trong triều đình. Quyền lực của họ Dương ngày càng lấn át, bao trùm cả triều chính, khiến nhiều người trong triều bất mãn, tướng sĩ bất đồng.

Chính sự lạm quyền và thao túng ấy đã trở thành một trong những nguyên nhân dẫn đến cuộc nổi dậy An Sử - cuộc chiến đẫm máu và tàn phá nặng nề, suýt chút nữa khiến triều đại nhà Đường sụp đổ.

Khúc bi ca nơi Mã Ngôi Pha

Năm 756, khi cuộc loạn An Sử bùng nổ và quân phản loạn tiến vào Trường An, vua Đường Huyền Tông buộc phải dẫn đoàn tùy tùng chạy về phía Tây để lánh nạn. Khi đến Mã Ngôi Pha (nay thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc), binh lính trong đoàn đã nổi giận, yêu cầu xử tử Dương Quý Phi - người mà họ cho là nguyên nhân dẫn đến thảm họa của đất nước.

Trước áp lực quá lớn, Đường Huyền Tông đành phải ra lệnh xử tử người phụ nữ mà ông yêu thương nhất. Dương Ngọc Hoàn qua đời trong nỗi oan nghiệt, cô đơn và đau đớn. Nơi nàng ngã xuống không phải chốn cung đình lộng lẫy mà là vùng đất bụi mù, nơi cát hòa với máu và nước mắt…

Mỹ nhân và số phận - ai gánh nỗi đau cho một triều đại lụi tàn?

Dương Quý Phi là một trong “Tứ đại mỹ nhân” nổi tiếng nhất Trung Hoa, không chỉ vì sắc đẹp tuyệt trần mà còn vì số phận bi thương. Nàng là người phụ nữ được vua yêu thương nhất, nhưng cũng là người bị oán trách nhiều nhất trong lịch sử. Người ta yêu nàng vì nàng quá đẹp nhưng cũng ghét nàng vì cho rằng chính nàng là nguyên nhân khiến cả một triều đại suy tàn.

Nhưng liệu có công bằng không khi một người phụ nữ lại phải chịu trách nhiệm cho những sai lầm và tham vọng của những xung quanh? Có thật nàng là “hồng nhan họa thủy” như người đời vẫn nói hay chỉ là một đóa hoa bị giẫm nát giữa vòng xoáy quyền lực và mưu tính chốn cung đình?

Nàng không chỉ là một mỹ nhân tuyệt sắc mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho thi ca, âm nhạc và hội họa. Bài thơ “Trường hận ca” của Bạch Cư Dị đã ghi lại nỗi tiếc thương và tình yêu sâu nặng của vua Đường dành cho nàng, trở thành một áng thơ bất hủ trong văn học Trung Hoa.

“Trời xanh cũng ghen người đẹp,
Phận hồng nhan khó tránh bi thương.”

Phần kết 

Tứ đại mỹ nhân Trung Hoa không chỉ nổi tiếng vì sắc đẹp mà còn vì những câu chuyện đầy bi kịch gắn liền với lịch sử. Họ là biểu tượng cho vẻ đẹp vượt thời gian, nhưng cũng là minh chứng cho số phận mong manh của người phụ nữ trong vòng xoáy quyền lực. Dù câu chuyện về họ mang màu sắc lịch sử hay truyền thuyết, những bóng hồng ấy vẫn mãi là biểu tượng của cái đẹp, gợi nhớ về những khúc tráng ca buồn bã và đầy ám ảnh trong dòng chảy văn hóa phương Đông.

XEM THÊM 
TIẾT TIỂU THỬ 
BÁT ĐÁO TRƯỜNG THÀNH PHI HẢO HÁN 
TIẾT HẠ CHÍ