KHÁM PHÁ NHỮNG TRÒ CHƠI DÂN GIAN TRUNG QUỐC THÚ VỊ THỜI CỔ ĐẠI

KHÁM PHÁ NHỮNG TRÒ CHƠI DÂN GIAN TRUNG QUỐC THÚ VỊ THỜI CỔ ĐẠI

Trước khi công nghệ hiện đại xuất hiện với điện thoại thông minh hay máy chơi game, người Trung Quốc cổ đại đã sáng tạo ra rất nhiều trò chơi dân gian vừa mang tính giải trí, vừa giúp rèn luyện trí tuệ và thể chất. Nhiều trò trong số đó đã tồn tại suốt hàng nghìn năm, thậm chí còn lan tỏa ra khắp thế giới, trở thành di sản văn hóa độc đáo của nhân loại.

Nếu bạn đang theo học hoặc yêu thích học tiếng Trung giao tiếp, việc tìm hiểu những trò chơi này không chỉ giúp bạn hiểu thêm về văn hóa Trung Hoa, mà còn mang đến cách học ngôn ngữ tự nhiên, sinh động hơn.

Hãy cùng CGE khám phá những trò chơi dan gian Trung Quốc thú vị và ý nghĩa nhất nhé!

蹴鞠 /Cùjū/ Thúc cúc: Tiền thân của bóng đá hiện đại

Thúc cúc (蹴鞠) là một trong những trò chơi dân gian lâu đời nhất của Trung Quốc, xuất hiện từ hơn 2.000 năm trước, vào thời Chiến Quốc (475–221 TCN). Cái tên “thúc cúc” có nghĩa là “đá quả bóng da”, và đúng như tên gọi, người chơi dùng chân để điều khiển, chuyền bóng và đưa bóng vào khung thành, một hình thức thể thao rất giống với bóng đá mà chúng ta quen thuộc ngày nay.

Theo sử sách, thúc cúc ban đầu được xem là một bài tập rèn luyện thể lực cho binh sĩ, giúp họ tăng cường sự dẻo dai, nhanh nhẹn và khả năng phối hợp trong chiến đấu. Về sau, trò chơi này dần trở nên phổ biến và lan rộng ra dân gian. Đến thời Hán và Đường, từ dân thường cho đến hoàng đế, quý tộc, thậm chí cung nữ đều yêu thích trò chơi này. Ở kinh thành, người ta còn xây hẳn sân thúc cúc riêng, có luật chơi, đội hình và trang phục thi đấu rõ ràng. Quả bóng khi đó được chế tác tinh xảo bằng da, có lỗ thông khí giúp bóng nảy tốt hơn, thể hiện sự khéo léo và óc sáng tạo của người Trung Hoa cổ đại.

Chính vì mang nhiều nét tương đồng với bóng đá hiện đại, năm 2004, Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA) đã công nhận Thúc cúc là tiền thân của môn bóng đá ngày nay. Thúc cúc không chỉ là một trò chơi giải trí, mà còn là niềm tự hào văn hóa Trung Hoa.

投壶 /Tóuhú/ Đầu hồ: Trò ném tên vào bình

Đầu hồ (投壶) là một trò chơi truyền thống mang đậm nét văn hóa lễ nghi của Trung Quốc cổ đại, xuất hiện từ thời Xuân Thu - Chiến Quốc. Người chơi thường đứng cách một chiếc bình gốm hoặc bình đồng một khoảng cố định, rồi dùng tay ném những mũi tên không đầu nhọn sao cho chúng rơi trúng miệng bình. Mỗi cú ném không chỉ đòi hỏi độ chính xác và kỹ năng khéo léo, mà còn thể hiện sự tập trung và kiểm soát cảm xúc của người tham gia.

Ban đầu, đầu hồ là trò tiêu khiển tao nhã trong các yến tiệc của giới quý tộc và tri thức. Dần dần, trò chơi lan rộng ra dân gian, trở thành một phần không thể thiếu trong các dịp lễ hội truyền thống, mang lại niềm vui và bầu không khí rộn ràng. Ngày nay, dù không còn phổ biến như xưa, nhưng đầu hồ vẫn được xem là biểu tượng của tinh thần quân tử, đề cao sự khéo léo, kiên nhẫn và tĩnh tâm, những phẩm chất được người Trung Hoa coi trọng qua hàng ngàn năm lịch sử.

马球 /Mǎqiú/ Mã cầu: Môn thể thao quý tộc của người Trung Hoa cổ đại

Mã cầu là một môn thể thao cổ truyền độc đáo của Trung Quốc, trong đó người chơi cưỡi ngựa và dùng gậy đánh bóng vào khung thành đối phương. Trò chơi này đòi hỏi sự khéo léo, phản xạ nhanh, khả năng điều khiển ngựa thuần thục và tinh thần phối hợp ăn ý giữa người và ngựa.

Theo sử sách, mã cầu bắt đầu thịnh hành từ thời nhà Đường (618-907) và nhanh chóng trở thành môn thể thao yêu thích của giới quý tộc. Không chỉ các hoàng đế và công tử, mà ngay cả cung nữ trong triều cũng say mê trò chơi này. Tuy mang tính giải trí, nhưng mã cầu còn được coi là bài luyện tập thể lực và kỹ năng chiến đấu, giúp binh sĩ rèn luyện phản xạ và sự dẻo dai.Bởi vậy, trong văn hóa Trung Hoa cổ đại, mã cầu không chỉ thể hiện sức mạnh và bản lĩnh của nam nhi, mà còn toát lên phong thái hào hoa, phóng khoáng và tinh thần thượng võ đặc trưng của người Trung Hoa.

七巧板 /Qīqiǎobǎn/ Thất xảo bản: Trò chơi xếp hình mang đậm trí tuệ Trung Hoa

Thất xảo bản không chỉ là một trò chơi dân gian Trung Quốc mà còn là biểu tượng cho tư duy sáng tạo và nghệ thuật sắp đặt hình học của người xưa. Trò chơi này được cho là xuất hiện từ thời nhà Minh (1368-1644). 

Một bộ Thất xảo bản bao gồm 7 mảnh ghép (gọi là “xảo bản”) được cắt ra từ một tấm gỗ vuông. Bảy mảnh ấy gồm 5 tam giác với kích thước khác nhau, 1 hình vuông và 1 hình bình hành. Nghe thì đơn giản, nhưng điểm hấp dẫn nằm ở chỗ là chỉ với 7 mảnh này, người chơi có thể tạo nên hàng nghìn hình dạng khác nhau, từ con người, động vật cho đến đồ vật và cảnh vật.

Ban đầu, thất xảo bản chỉ phổ biến trong giới học giả và quan lại, được xem là cách rèn luyện trí óc và thư giãn. Về sau, trò chơi lan ra dân gian, trở thành món tiêu khiển quen thuộc, đặc biệt được trẻ em yêu thích. Ngày nay, Tangram đã vượt khỏi biên giới Trung Quốc, được ứng dụng trong học tập, thiết kế và nghệ thuật. Trải qua hàng trăm năm, trò chơi này vẫn giữ nguyên sức hút, thể hiện trí tuệ và óc sáng tạo của người Trung Hoa cổ đại.

九连环 /Jiǔ Liánhuán/ Cửu liên hoàn: trò chơi trí tuệ cổ xưa 

Cửu Liên Hoàn là một trong những trò chơi trí tuệ cổ xưa và tinh tế nhất của Trung Quốc, đòi hỏi người chơi phải có sự tập trung, kiên nhẫn và tư duy logic bậc cao. Trò chơi gồm 9 vòng kim loại nhỏ liên kết với nhau, thoạt nhìn tưởng đơn giản nhưng lại ẩn chứa quy luật vô cùng phức tạp. Nhiệm vụ của người chơi là tháo từng vòng ra theo đúng trình tự, rồi lắp lại toàn bộ mà không sai bất kỳ bước nào. 

Theo truyền thuyết, Cửu Liên Hoàn xuất hiện từ thời nhà Tống và được tạo ra bởi những người thợ thủ công tài hoa. Nó đã trở thành biểu tượng cho trí tuệ và ý chí bền bỉ của người Trung Hoa. Dù công nghệ hiện đại mang đến nhiều trò chơi mới hấp dẫn hơn, Cửu Liên Hoàn vẫn giữ được vị thế đặc biệt trong văn hóa Á Đông. Trò chơi kết hợp giữa nghệ thuật chế tác tinh tế và triết lý sống sâu sắc, giúp rèn luyện trí tuệ, sự kiên nhẫn và tư duy logic - những giá trị cốt lõi của văn hóa phương Đông.

斗禽 /Dòuqín/ Đấu cầm: Trò chơi thi đấu động vật

Trong kho tàng trò chơi dân gian Trung Quốc, Đấu Cầm là một hình thức giải trí mang đậm dấu ấn văn hóa cổ truyền. “Cầm” (禽) trong tiếng Hán có nghĩa là loài chim hoặc các loài động vật nhỏ có cánh, nhưng theo nghĩa rộng, trò chơi này bao gồm cả việc cho gà, chim, dế hay các loài vật khác thi đấu để phân định thắng thua. Trong đó, đấu gà và chọi dế là hai hình thức phổ biến và được yêu thích nhất.

Người chơi Đấu Cầm không chỉ giải trí mà còn thể hiện sự khéo léo và kiên nhẫn khi huấn luyện con vật của mình. Mỗi trận đấu là cuộc so tài trí tuệ và niềm tự hào của người chủ, mang lại cảm giác hồi hộp và hứng khởi cho người xem. Trò chơi này phản ánh tinh thần ganh đua, dũng cảm và khát vọng chiến thắng, những phẩm chất đặc trưng trong tính cách của người Trung Hoa cổ đại.

放风筝 /Fàng Fēngzhēng/: Trò chơi thả diều 

Thả diều không chỉ là trò chơi dân gian quen thuộc, mà còn là một nét đẹp văn hóa gắn liền với đời sống người Trung Hoa. Ngày xưa, những cánh diều đầu tiên được làm bằng tre và gỗ, để phục vụ trong quân sự (dùng để đo khoảng cách, truyền tin hoặc gửi tín hiệu trong chiến đấu). Sau này, khi Thái Luân phát minh ra giấy - tứ đại phát minh, khi đó diều giấy ra đời với hình dáng nhẹ hơn, bay cao và uyển chuyển hơn, trở thành một thú vui tao nhã và gần gũi với mọi người.

Người xưa tin rằng khi thả diều, gió sẽ mang theo những điều xui xẻo và muộn phiền đi mất, để lại bình an và may mắn cho người thả. Vì vậy, thả diều không chỉ là trò chơi mà còn là cách con người gửi gắm ước muốn tốt lành. Ngày nay, dù cuộc sống thay đổi, những cánh diều vẫn tung bay trong các lễ hội mùa xuân ở Trung Quốc và nhiều nước châu Á, như một hình ảnh quen thuộc của niềm vui và sự hòa hợp với thiên nhiên.

Phần kết 

Những trò chơi dân gian Trung Quốc không chỉ mang tính giải trí, mà còn là bức tranh sinh động phản ánh trí tuệ, tinh thần sáng tạo và đời sống văn hóa phong phú của người xưa. Dù trải qua hàng nghìn năm, nhiều trò chơi vẫn được bảo tồn và phát triển, góp phần làm giàu thêm bản sắc văn hóa Trung Hoa.

Nếu bạn yêu thích tìm hiểu về văn hóa truyền thống Trung Quốc, hãy cùng CGE đón xem thêm nhiều bài viết thú vị nhé!

XEM THÊM

Từ vựng tiếng Trung chủ đề: GIA ĐÌNH
Từ vựng tiếng Trung chủ đề: CHÀO HỎI
Từ vựng tiếng Trung công xưởng