KHÁM PHÁ 6 CÔNG TRÌNH KIẾN TRÚC TRUNG QUỐC NỔI TIẾNG

KHÁM PHÁ 6 CÔNG TRÌNH KIẾN TRÚC TRUNG QUỐC NỔI TIẾNG 
 

Việc khám phá và tìm hiểu sâu hơn về các công trình kiến trúc Trung Quốc không chỉ mang lại những trải nghiệm thị giác ấn tượng mà còn giúp chúng ta hiểu rõ hơn về một trong những nền văn minh lâu đời và rực rỡ nhất của nhân loại. Hãy cùng CGE khám phá những công trình kiến trúc vĩ đại của Trung Quốc qua bài viết này nhé!

Giới thiệu chung về công trình kiến trúc Trung Quốc

Công trình kiến trúc Trung Quốc không đơn thuần là những công trình xây dựng vật chất, mà còn là một phần không thể tách rời của lịch sử, văn hóa và triết lý sống của đất nước. 

Trải qua hàng ngàn năm phát triển, kiến trúc Trung Quốc đã hình thành những đặc trưng độc đáo, mang đậm dấu ấn của từng triều đại, điều kiện tự nhiên và tư tưởng văn hóa sâu sắc. Từ những mái ngói cong duyên dáng, những cột gỗ sơn son thếp vàng uy nghiêm, đến bố cục không gian hài hòa theo nguyên tắc phong thủy, tất cả đều kể nên câu chuyện về một nền văn minh rực rỡ và giàu bản sắc.

Lầu đình truyền thống của Trung Quốc với kiểu kiến trúc đặc trưng (Ảnh sưu tầm)

Các yếu tố đặc trưng của các công trình kiến trúc Trung Quốc đã được hun đúc qua nhiều thế kỷ:

• Mái ngói cong: Đây có lẽ là hình ảnh đặc trưng nhất khi nhắc đến kiến trúc Trung Hoa. Mái ngói cong không chỉ có tác dụng thoát nước tốt mà còn mang đến vẻ đẹp mềm mại, thanh thoát và được cho là có khả năng thu hút năng lượng tốt theo phong thủy.

• Quy tắc phong thủy: Phong thủy, hay còn gọi là địa lý học phương Đông, có ảnh hưởng sâu sắc đến việc lựa chọn địa điểm, hướng xây dựng, bố cục không gian và thiết kế chi tiết của các công trình.

• Tính đối xứng: Sự cân bằng và đối xứng là một nguyên tắc quan trọng trong kiến trúc Trung Quốc, thể hiện sự hài hòa và ổn định.

• Sử dụng gỗ và hệ thống cột dầm: Gỗ là vật liệu xây dựng truyền thống chủ yếu ở Trung Quốc, đặc biệt trong các công trình cổ. Các khớp nối gỗ thường được liên kết bằng mộng và không sử dụng đinh.

• Trang trí công phu: Các chi tiết trang trí như chạm khắc gỗ, sơn son thếp vàng, họa tiết long, phụng, mây, sóng... không chỉ mang tính thẩm mỹ cao mà còn chứa đựng những ý nghĩa văn hóa, lịch sử và tín ngưỡng sâu sắc.

Qua mỗi triều đại như Tần, Hán, Đường, Tống, Minh, Thanh, nghệ thuật kiến trúc không ngừng phát triển, từ những công trình phòng thủ vĩ đại cho đến những cung điện hoa lệ, đền chùa thiêng liêng, mỗi giai đoạn đều để lại dấu ấn đặc trưng sâu sắc.

Hình ảnh các máy ngói đặc trưng (Ảnh sưu tầm)

Các công trình kiến trúc nổi tiếng tại Trung Quốc

Tử Cấm Thành (紫禁城 /Zǐjìnchéng/)

Tử Cấm Thành hay còn được biết đến với tên gọi là Cố Cung, tọa lạc ngay trung tâm TP Bắc Kinh. Đây là quần thể cung điện lớn nhất thế giới, từng là nơi cư trú của các hoàng đế từ triều Minh đến cuối triều Thanh (1420-1912).

Với lịch sử hơn 600 năm, Tử Cấm Thành không chỉ là một công trình kiến trúc vĩ đại mà còn là chứng nhân lịch sử của Trung Quốc.

Quy mô của Tử Cấm Thành vô cùng ấn tượng, trải rộng trên diện tích 720.000 mét vuông, bao gồm hơn 980 tòa nhà lớn nhỏ với hàng ngàn gian phòng. Bố cục không gian được thiết kế vô cùng chặt chẽ theo trục Bắc - Nam, tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc phong thủy và hệ thống cấp bậc xã hội. Công trình được xây dựng chủ yếu bằng gỗ quý, với hệ thống cột dầm phức tạp, mái ngói tráng men vàng rực rỡ, tường bao quanh kiên cố và những chi tiết trang trí tinh xảo.

Ngày nay, Tử Cấm Thành là một di sản thế giới được UNESCO công nhận và là điểm đến du lịch hấp dẫn, thu hút hàng triệu du khách mỗi năm.

Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh (Ảnh sưu tầm)

Đền Thiên Đàn (天坛 /Tiāntán/)

Đền Thiên Đàn, tọa lạc phía nam Tử Cấm Thành, là một quần thể kiến trúc tôn giáo quan trọng. Công trình này được xây dựng dưới triều đại Minh và Thanh để các hoàng đế thực hiện các nghi lễ tế trời, cầu mong mùa màng bội thu và quốc thái dân an.

Thiết kế kiến trúc của Đền Thiên Đàn mang ý nghĩa tượng trưng sâu sắc cho mối quan hệ giữa Thiên (Trời) và Địa (Đất). Công năng sử dụng chính của Đền Thiên Đàn là để tế lễ vào các dịp quan trọng như tiết Đông Chí và đầu năm mới. Các nghi lễ được thực hiện một cách trang trọng và tỉ mỉ, thể hiện sự tôn kính của hoàng đế đối với Trời Đất và mong muốn sự thịnh vượng cho quốc gia.

Đền thiên đàng ở Bắc Kinh (Ảnh sưu tầm)

Vạn Lý Trường Thành (万里长城 /Wànlǐ Chángchéng/)

Vạn Lý Trường Thành là một trong những kỳ quan vĩ đại nhất của thế giới, trải dài hàng ngàn kilomet qua nhiều tỉnh thành của Trung Quốc. Lịch sử xây dựng Vạn Lý Trường Thành kéo dài qua nhiều triều đại, bắt đầu từ thế kỷ thứ 7 TCN. Công trình này được tiếp tục xây dựng, củng cố và tu sửa dưới các triều đại Tần, Hán, Minh và các triều đại khác. Mục đích ban đầu của Vạn Lý Trường Thành là phòng thủ quân sự, nhằm ngăn chặn sự xâm lược từ phương Bắc.

Kết cấu kiến trúc của Vạn Lý Trường Thành vô cùng độc đáo và đa dạng. Các đoạn tường được xây bằng nhiều vật liệu như đất nện, gạch, đá với kích thước khác nhau. Dọc theo tường có các vọng lâu, pháo đài và doanh trại phục vụ quan sát, chiến đấu và trú quân. Kỹ thuật xây dựng Vạn Lý Trường Thành thể hiện sự khéo léo và sức mạnh phi thường của người Trung Quốc cổ đại trong việc chinh phục thiên nhiên và xây dựng những công trình quy mô lớn. Ảnh hưởng của Vạn Lý Trường Thành đến hình ảnh Trung Quốc trên toàn cầu là vô cùng to lớn.

Vạn Lý Trường Thành (Ảnh sưu tầm)

Cung điện Potala (布达拉宫 /Bùdálā Gōng/)

Cung điện Potala tọa lạc trên đỉnh đồi Potala, cao hơn 3.700 mét so với mực nước biển ở Lhasa, Tây Tạng. Đây là một công trình kiến trúc kỳ vĩ, kết hợp độc đáo giữa kiến trúc Trung Hoa và Phật giáo Tây Tạng. Cung điện được xây dựng từ thế kỷ thứ 7 dưới thời vua Tùng Tán Cán Bố và
sau đó được mở rộng qua nhiều thế kỷ. Potala từng là nơi ở của các đời Dalai Lama và là trung tâm hành chính, tôn giáo quan trọng của Tây Tạng.

Sự hòa trộn kiến trúc Trung Hoa và Phật giáo Tây Tạng thể hiện rõ nét trong thiết kế của Potala. Các tòa nhà được xây dựng bằng đá và gỗ, với mái bằng đặc trưng của kiến trúc Tây Tạng và các chi tiết trang trí mang đậm dấu ấn Phật giáo như bánh xe pháp luân, cờ phướn... Đồng thời, bố cục tổng thể và một số yếu tố trang trí cũng chịu ảnh hưởng của kiến trúc cung điện Trung Hoa.

 Cung điện Potala (Ảnh sưu tầm)

Lăng Tần Thủy Hoàng và đội quân đất nung (秦始皇陵 /Qínshǐhuáng Líng/)

Lăng Tần Thủy Hoàng, tọa lạc gần Tây An, tỉnh Thiểm Tây, là khu lăng mộ của vị hoàng đế đầu tiên của Trung Quốc, Tần Thủy Hoàng (259-210 TCN).  Công trình này là một quần thể lăng mộ rộng lớn với kiến trúc ngầm đầy bí ẩn. Một phần lăng mộ đã được khai quật, trong đó nổi bật nhất là đội quân đất nung (Terracotta Army) huyền thoại, một di sản văn hóa nổi tiếng toàn cầu.

Theo các ghi chép lịch sử, lăng mộ được xây dựng như một cung điện dưới lòng đất, với các phòng, hành lang, sông ngòi và núi non thu nhỏ, được trang trí bằng châu báu và các vật dụng tùy táng quý giá.

Hàng ngàn binh sĩ, ngựa và xe chiến bằng đất nung với kích thước như người thật, mỗi bức tượng có một khuôn mặt và trang phục khác nhau, thể hiện trình độ điêu khắc tinh xảo và kỹ thuật nung đất cao của những người thợ thời Tần.

Quân đoàn đất nung trong khu vực Lăng mộ Tần Thủy Hoàng (Ảnh sưu tầm)

Vườn Tô Châu (苏州园林/ Sūzhōu yuánlín/)

Vườn Tô Châu là một quần thể các khu vườn tư nhân tuyệt đẹp, được xây dựng từ thời Tống đến triều Thanh ở thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô. Nghệ thuật thiết kế vườn ở Tô Châu là sự kết hợp tinh tế giữa cảnh quan thiên nhiên, kiến trúc và thiền học, tạo nên những không gian thanh bình, tĩnh lặng và mang đậm giá trị thẩm mỹ.

Vườn Tô Châu được thiết kế chú trọng đến việc thu nhỏ cảnh quan thiên nhiên vào trong một không gian giới hạn, tạo ra những bức tranh phong cảnh đa dạng và biến hóa. Các yếu tố kiến trúc được bố trí hài hòa trong vườn, không chỉ có chức năng sử dụng mà còn là điểm nhấn nghệ thuật. Thiền học ảnh hưởng đến việc tạo ra những không gian để chiêm nghiệm, thư giãn và tìm về với thiên nhiên.

Vườn Tô Châu ở Giang Tô (Ảnh sưu tầm)

Các công trình hiện đại nổi bật

Bên cạnh những di sản kiến trúc cổ kính, Trung Quốc ngày nay cũng có nhiều công trình hiện đại ấn tượng, thể hiện sự phát triển vượt bậc về kinh tế, khoa học kỹ thuật và nghệ thuật kiến trúc:

• Tháp Thượng Hải (上海中心大厦 /Shànghǎi Zhōngxīn Dàshà/)

• Sân vận động Quốc gia Bắc Kinh (国家体育场 /Guójiā Tǐyùchǎnng/)

• Tháp Quảng Châu (广州塔 / Guǎngzhōu Tǎ/)

• Trung tâm Biểu diễn Nghệ thuật Quốc gia (国家大剧院 /Guójiā Dàjùyuàn/)

• Sân bay Quốc tế Đại Hưng Bắc Kinh (北京大兴国际机场 /Běijīng Dàxīng Guójì Jīchǎng/)

Tháp truyền hình ở Thành phố Thượng Hải, Trung Quốc (Ảnh sưu tầm)

Điểm chung trong các công trình kiến trúc Trung Quốc

Mặc dù trải qua nhiều triều đại và phong cách khác nhau, kiến trúc Trung Quốc vẫn duy trì những nguyên tắc thiết kế chung và chịu ảnh hưởng sâu sắc của triết học phương Đông:

•  Nguyên tắc thiết kế:

  • Trục đối xứng: Sự cân bằng và đối xứng là yếu tố then chốt trong bố cục tổng thể của nhiều công trình, đặc biệt là cung điện, đền chùa và lăng mộ.

  • Bậc cấp số lẻ: Số lẻ thường được ưa chuộng trong kiến trúc, đặc biệt là số 3, 5, 9, tượng trưng cho sự phát triển và dương khí.

  • Vật liệu truyền thống: Gỗ, đá, gạch, ngói là những vật liệu xây dựng chủ yếu, được sử dụng một cách khéo léo và tinh tế.

Bức tường cửu long trong khuôn viên Tử Cấm Thành (Ảnh sưu tầm)

• Ảnh hưởng của triết học phương Đông:

  • Nho giáo: Tinh thần trật tự, tôn ti trật tự xã hội được thể hiện trong bố cục và quy mô của các công trình.

  • Đạo giáo: Sự hòa mình vào thiên nhiên, tìm kiếm sự cân bằng và hài hòa được thể hiện rõ trong kiến trúc vườn và cách bố trí không gian.

  • Phật giáo: Các yếu tố Phật giáo như tháp, hình tượng Phật được tích hợp vào kiến trúc đền chùa.

Sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc và thiên nhiên trong Vườn Tô Châu (Ảnh sưu tầm)

Giá trị văn hóa và lịch sử của các công trình kiến trúc

Các công trình kiến trúc Trung Quốc không chỉ là di sản vật chất mà còn chứa đựng giá trị lịch sử và văn hóa to lớn. Mỗi công trình ghi dấu một giai đoạn thịnh suy của các triều đại, phản ánh những sự kiện lịch sử quan trọng và cuộc sống con người thời bấy giờ. Nhiều công trình đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới, khẳng định giá trị toàn cầu về nghệ thuật và văn hóa. Các nguyên tắc thiết kế truyền thống hài hòa với thiên nhiên và sử dụng vật liệu địa phương vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho kiến trúc hiện đại ngày nay.

Kiến trúc hiện đại pha lẫn yếu tố cổ điển của Vũ Lăng Các trong khu thắng cảnh Vũ Lăng Nguyên (Ảnh sưu tầm)

Kết luận

Công trình kiến trúc Trung Quốc không chỉ là những công trình vật chất tráng lệ mà còn là hiện thân của tinh thần dân tộc, là những trang sử sống động ghi dấu những thăng trầm của lịch sử và sự phát triển của văn hóa. Mỗi mái ngói, mỗi cột trụ, mỗi họa tiết đều ẩn chứa những câu chuyện sâu sắc về quá khứ, triết lý sống và khát vọng của người dân Trung Hoa. Hãy trân trọng và góp phần bảo tồn những di sản kiến trúc vô giá này cho các thế hệ mai sau. Cảm ơn bạn đã cùng CGE tìm hiểu về những công trình kiến trúc Trung Quốc vĩ đại này nhé!